“Respect is: elkaar een hand geven en in de ogen kijken. Respect is ook: elkaar niet in de ogen kijken en geen hand geven.” Dat waren de woorden van een ex-vluchteling die ik onlangs ontmoette. Hij vervolgde: “Met respect bedoelen we hetzelfde, alleen uiten we het anders.” Ik vond dat mooi verwoord, zonder waardeoordeel. Gewoon een constatering van wat is.

Bijna tien jaar geleden verhuisden wij naar onze huidige woning. We werden welkom geheten door onze buren en ze betrokken ons bij tradities in de straat. Dit heb ik als ‘buitenstaander’ als prettig ervaren. Vorig jaar kregen we twee huizen verderop nieuwe buren. Ik deed een welkomstkaartje door hun brievenbus en nodigde ze uit voor een kopje koffie. Een aantal weken later ontmoetten we elkaar bij hen thuis. Daarna trof ik ze ook weer bij onze jaarlijkse Nieuwjaars borrel met de andere buren.

‘Integreren’, hoe doe je dat? LOESJE heeft hiervoor een mooie spreuk: “Bij mij in de straat heten we allemaal buren.” Open staan voor elkaars achtergrond en begrip hebben voor elkaars (cultuur)verschillen is in de huidige samenleving actueler en belangrijker dan ooit.

Zingen en een glaasje cola

Ongeveer 30 jaar geleden liep ik met mijn neef lampionnetje op 11 november. Beide geboren en getogen in Oost-Groningen, waar het traditie is dat kinderen met Sint Maarten met een lampion langs de deuren lopen, zingen en snoep op te halen. Dit jaar liepen we bij mij in de buurt. We waren in de gelukkige toestand dat ik in een wijk woonde met rijtjeswoningen. Met enige ervaring op zak wisten wij ook welk liedje het snelste gezongen kon worden. Van te voren bepaalden we de meest efficiënte route en dan gingen we met een grote tas op pad in de hoop zo veel mogelijk snoep te verzamelen.

Halverwege onze reis werd de deur open gedaan door drie mannen van buitenlandse komaf. Ze luisterden geïnteresseerd naar onze zangkwaliteiten en na afloop vroegen ze wat we kwamen doen. Of we binnen wilden komen voor een glaasje cola? Ze waren vriendelijk, maar wij konden niet duidelijk maken dat we zongen voor snoep. Aangezien we niet zomaar bij vreemde mensen naar binnen wilden gaan en we elkaar niet begrepen, bedankten we ze vriendelijk en zijn verder gegaan. De mannen lieten we met een raadsel achter.

Een nieuwe vriendin

Een paar jaar later, toen ik in groep 8 van de basisschool zat, kregen we kinderen van een gezin uit Koeweit op school. Dat was in die tijd heel bijzonder! Jamal en Sema (broer en zus) waren van onze leeftijd en mochten voorin de klas zitten bij de meester. Soms mocht ik met ze apart zitten en lazen we boekjes uit groep 3, zodat ze de Nederlandse taal onder de knie kregen.

Ik probeerde me in hen te verplaatsen en vroeg me af hoe het in hun land van herkomst was. En hoe het voor hen was in Nederland. Koud begreep ik. Sema en ik werden vriendinnen. Na schooltijd speelden we met elkaar en ze liet me haar kamer zien. Er stond bijna niks in. Ze had alles achter moeten laten. Nu had ze een bed, en een paar foto’s van haar leven in Koeweit. Beneden liet ze me een fles sterke drank zien die verstopt stond in de kast. Ik begreep niet waarom ze er zo geheimzinnig over deed.

Onze vriendschap was heel vanzelfsprekend. Wat ik bijzonder vond, was dat alleen haar vader het voor het zeggen had in huis. En dat haar moeder een hoofddoek droeg. In het begin liep haar vader vaak met een groepje mannen midden op straat. Aangezien daar ook de bus reed, leek me dat gevaarlijk en legde ik Sema uit dat ze daarvoor het trottoir konden gebruiken. Wat hij later ook deed.

Help me integreren

Terug naar het gesprek dat ik kort geleden met een ex-vluchteling had. Uit zijn verhaal leerde ik: “Wijs me de weg, leer me de taal, en laat me van nut zijn voor de maatschappij.” 

Onlangs bekeek ik foto’s van mijn kinderfeestjes en ik zag dat Sema ook bij mij uitgenodigd was. Hoe het met haar afgelopen is en of ze überhaupt nog in Nederland woont, weet ik niet. Ik ben me nu – achteraf – bewust van het belang van onze vriendschap voor haar integratie in Nederland.

Iedere ontmoeting is een les op ons levenspad. Bedankt Sema!

PS. Heet jij nieuwe buren welkom in de straat? Een kaartje door de brievenbus doen is niet eng, een kop koffie zo gemaakt!

BEKIJK OOK

EEN UUR NIKS DOEN BRENGT VERLICHTING VOOR IEDEREEN KOORDDANSEN: ALERT EN GEFOCUST OP KOERS VOORLEVEN REIKT GENERATIES VER: DE INVLOED VAN HET INDIVIDU IS GROTER DAN JE DENKT UITGESTELDE BETALING: KOUD GEBAAR OF GROOT GELUK? ALLES IS EEN: DE REST VAN HET UNIVERSUM EN JIJ OORLOG IN HUIS VOOR VREDE EN VEILIGHEID