Verhit en met rode wangen ploft ze neer op het bankje naast het zwembad. Je kunt het aan haar gezicht aflezen: hè, hè, wat een dag! Haar dienst zit erop. Tropische warmte vraagt veel van badjuffen en -meesters. Ik zwem naar de kant en vraag haar hoe de dag verlopen is.
“Bijzonder druk. Door de mooie nazomer hebben we vandaag 3500 bezoekers gehad. Vanmiddag was er een jongetje van drie jaar zoek. Hij had geen zwembandjes om en kon niet zwemmen. Waar moet je beginnen in de drukte! We hebben met z’n allen tien minuten naar hem gezocht, tot we hem vonden in de horeca. Nietsvermoedend met een ijsje in zijn hand. We gingen al bijna uit van het ergste.”
De rillingen lopen me over de rug.
Ze gaat verder: “Dit soort dagen zijn hectisch. We moeten alert zijn. Je wilt niet weten hoeveel mensen nog niet kunnen zwemmen. Gelukkig stelt de KNZB sinds kort geld ter beschikking zodat kinderen waarvan de ouders de zwemles niet kunnen betalen, toch op zwemles kunnen. Leren zwemmen is van levensbelang. Maar ik begrijp ook dat het voor sommige gezinnen een afweging is. Zeven of acht euro in de week kunnen sommigen niet opbrengen.”
Terwijl ik naar huis ga, denk ik na over dit gesprek.
Wat mooi dat de KNZB hierin voorziet. Wij zouden ook best een gezin kunnen helpen, door bijvoorbeeld een maandbedrag zwemles te doneren. Als meerdere mensen dat zouden doen, al was het maar het weekbedrag van een zwemles, dan kunnen alle kinderen op zwemles.
Ik moet denken aan een jaar geleden toen mijn man en ik uit eten gingen en we op de menukaart lazen dat je een uitgestelde koffie kon kopen. We hadden er nog nooit van gehoord. Een uitgestelde koffie betekent: een kop koffie betalen, dat op een ander moment door iemand anders genuttigd wordt. Iemand die zelf de koffie niet kan betalen. Wat een mooi gebaar dachten wij, en we bestelden die avond ook twee uitgestelde koppen koffie.
Twee weken nadat we uit eten waren geweest, kregen we van school de vraag om de vrijwillige ouderbijdrage en het geld voor de schoolreis over te maken. Een totaalbedrag van 35 euro per kind. Met de uitgestelde koffie nog ‘vers’ in het achterhoofd, nam ik contact op met de ouderraad of het ook mogelijk was om een extra donatie te doen. Er zou een gezin mee geholpen kunnen worden. Eén van mijn argumenten was dat ik het belangrijk vind dat alle kinderen mee kunnen op schoolreis, zodat geen kind buiten de groep komt te staan. Ik benoemde daarbij het voorbeeld van de ‘uitgestelde koffie’.
De ouderraad had deze vraag nog nooit eerder gehad en nam het serieus op. Het werd een agendapunt in de volgende vergadering. Na afloop kreeg ik het antwoord: “Bedankt voor het aanbod. Het is niet nodig, want de school heeft voor dergelijke situaties een potje.”
Nu een jaar later, door het gesprek met de badjuf, komt mijn idee van een uitgestelde betaling weer boven drijven. Iemand attendeerde me erop dat dit ook wel ‘payitforward’ genoemd wordt. Mijn interesse is gewekt en ik speur het internet af.
Ik vind inderdaad meerdere sites die dit principe uitdragen. Er is zelfs een film over gemaakt met een prachtige slotboodschap. En ik hoor over een ‘little free pantry’. Prachtig om te zien dat dit soort kleine initiatieven gewoon werken en groeien in omvang over de wereld!
Wat me opvalt, is dat het concept van ‘payitforward’ niet per definitie het doneren van geld inhoudt. Dit is volgens critici een koud gebaar. Gemakzuchtig ook. En misschien hebben critici daar ook best gelijk in. Maar waarom zou je het niet doen, als je het wel kunt missen? Een voordeel van dit systeem vind ik trouwens dat gever en ontvanger anoniem blijven. Dus er ontstaan geen ongemakkelijke situaties.
Waar het wel om gaat is het principe van de ‘asymmetrische wederkerigheid’. Waarbij de immateriële giften misschien wel de meest krachtige giften zijn. Het belangeloos geven aan een ander, of er voor een ander zijn. Helpen. Reageren op waar de situatie om vraagt. En als iedereen dit doet, dragen we allemaal bij aan voorspoed en geluk voor iedereen. Op een onverwacht moment komt hulp bij jou terug. Altijd prettig als je de wind (plotseling) in de zeilen voelt.
Ik begrijp best dat er mensen zijn die een uitgestelde koffie een koud gebaar vinden. Ik merk bij mezelf ook dat ik het wel een leuk concept vind, maar dat het me niet raakt. Voor mijn gevoel zit het meer op fundamentele dingen die, naast de immateriële giften, van belang zijn.
Als ik daar over na denk, kom ik uit op: voeding, onderdak, kleding en onderwijs.
Ook ik heb de afgelopen jaren dankbaar gebruik mogen maken van uitgestelde betalingen.
Zo ontving ik van een collega meerdere keren zakken vol met kinderkleding, waar haar kinderen inmiddels uitgegroeid waren. Mijn ouders betaalden mijn rijbewijs en studie (grotendeels) voor me. En mijn oom Derk doneerde mij 500 euro om mijn bibliotheekabonnement voor de komende tien jaar te betalen. Bijzonder mooie geschenken en een verrijking van ons leven.
Naast het feit dat je uitgestelde betalingen kunt consumeren, kun je je ook afvragen hoe je dit weer kunt delen. Zelf heb ik sterk de behoefte om ermee van nut te kunnen zijn voor de maatschappij. Een soort ’tweedehands’ weggeven dus. Zo bewaar ik alle kinderkleding voor een volgende gebruiker. Mijn diploma’s hebben me geholpen te staan waar ik nu sta. Mijn rijbewijs geeft me vrijheid. En wat ik uit de bibliotheekboeken oppik, probeer ik in de praktijk toe te passen of uit te dragen (in mijn blogs). Mijn website ZAAII is daar onder andere een uitvloeisel van. Ik hoop mijn kennis en ervaringen over te dragen en daarmee anderen te kunnen inspireren en verrijken.
Ik vraag me af wat er volgens het principe van ‘payitforward’ nog meer mogelijk is dan een uitgestelde koffie. Persoonlijk raakt het thema onderwijs & persoonlijke ontwikkeling mij het meest. Hoe belangrijk én fantastisch is het dat je geholpen wordt om je leven naar een hoger plan te trekken, zodat JIJ daarmee weer van betekenis kunt zijn voor een ANDER?!
Noem het een koud gebaar. Ik vind het een groot geluk: voor iedereen!
“Education is the most powerful weapon which you can use to change the world.”
Nelson Mandela
PS. Welke voorbeelden ken jij van het ‘payitforward’ principe? Wat is volgens jou nog meer mogelijk?
Met welk ’tweedehands’ weggeven verrijk jij de wereld?
